Cyanocobalamin là một dạng tổng hợp của Vitamin B12, một vitamin cần thiết cho nhiều quá trình sinh học quan trọng trong cơ thể. Vitamin B12 không chỉ quan trọng cho sự sản xuất hồng cầu và chức năng thần kinh, mà còn liên quan đến quá trình chuyển hóa DNA.
Đặc Điểm và Cấu Trúc
Tên Hóa Học: Cyanocobalamin.
Công Thức Hóa Học: C₆₃H₈₈CoN₁₄O₁₄P.
Cấu Trúc: Chứa một nguyên tử cobalt ở trung tâm của vòng corrin, liên kết với một nhóm cyanide (-CN).
Chức Năng Sinh Học
Sản Xuất Hồng Cầu:
Hỗ trợ trong việc tạo ra các tế bào hồng cầu trong tủy xương, ngăn ngừa thiếu máu hồng cầu to (megaloblastic anemia).
Duy Trì Chức Năng Thần Kinh:
Cần thiết cho việc sản xuất myelin, chất bọc quanh các dây thần kinh, bảo vệ và tăng tốc độ dẫn truyền xung thần kinh.
Chuyển Hóa DNA:
Đóng vai trò trong tổng hợp DNA, quan trọng cho sự phân chia tế bào và tăng trưởng tế bào.
Chuyển Hóa Năng Lượng:
Tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo và carbohydrate thành năng lượng.
Hỗ trợ quá trình chuyển hóa homocysteine, giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
Nguồn Thực Phẩm
Nguồn Động Vật:
Thịt: Gan, thận, thịt đỏ.
Cá: Cá hồi, cá ngừ.
Gia Cầm: Gà, gà tây.
Sản Phẩm Sữa: Sữa, phô mai, trứng.
Nguồn Thực Phẩm Tăng Cường:
Ngũ Cốc Tăng Cường: Một số loại ngũ cốc ăn sáng được bổ sung vitamin B12.
Sản Phẩm Chay Tăng Cường: Một số loại sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, và sản phẩm thay thế thịt chay.
Liều Khuyến Nghị Hàng Ngày
Người Lớn: Khoảng 2.4 microgram (mcg) mỗi ngày.
Phụ Nữ Mang Thai: 2.6 mcg mỗi ngày.
Phụ Nữ Cho Con Bú: 2.8 mcg mỗi ngày.
Triệu Chứng Thiếu Hụt
Thiếu Máu Hồng Cầu To:
Triệu chứng: Mệt mỏi, yếu, da nhợt nhạt.
Do sự gián đoạn trong quá trình tạo hồng cầu, gây ra bởi sự thiếu hụt vitamin B12.
Vấn Đề Thần Kinh:
Triệu chứng: Tê liệt, khó đi lại, suy giảm trí nhớ, lú lẫn.
Thiếu B12 có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
Rối Loạn Tâm Trạng:
Triệu chứng: Trầm cảm, thay đổi tâm trạng.
Có liên quan đến vai trò của B12 trong việc tổng hợp các neurotransmitter.
Nguyên Nhân Thiếu Hụt
Chế Độ Ăn Uống: Thiếu hụt trong chế độ ăn uống, đặc biệt ở người ăn chay hoặc ăn chay hoàn toàn.
Hấp Thu Kém: Các vấn đề tiêu hóa như viêm dạ dày, bệnh Celiac, hoặc bệnh Crohn.
Thiếu Yếu Tố Nội Tại: Thiếu yếu tố nội tại (intrinsic factor) do tình trạng như viêm dạ dày teo hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ dạ dày.
Sử Dụng trong Điều Trị
Bổ Sung Vitamin B12: Cyanocobalamin có thể được bổ sung dưới dạng viên nén uống, viên ngậm dưới lưỡi, hoặc tiêm.
Điều Trị Thiếu Máu Hồng Cầu To: Sử dụng để điều trị tình trạng thiếu máu do thiếu B12.
Điều Trị Tổn Thương Thần Kinh: Có thể sử dụng để cải thiện các triệu chứng thần kinh liên quan đến thiếu hụt B12.
Hình Thức Bổ Sung
Viên Nén và Viên Nang: Dùng để uống, thường sử dụng cho những người có nguy cơ thiếu hụt nhẹ hoặc phòng ngừa.
Viên Ngậm Dưới Lưỡi: Đặt dưới lưỡi để hấp thu nhanh hơn.
Dung Dịch Tiêm: Sử dụng khi có thiếu hụt nghiêm trọng hoặc khi hấp thu qua đường tiêu hóa kém hiệu quả.
Bổ Sung Qua Thực Phẩm: Ngũ cốc tăng cường, sản phẩm chay tăng cường.
Liều Điều Trị
Thiếu Hụt Nhẹ: Bổ sung uống, liều khoảng 1000-2000 mcg/ngày.
Thiếu Hụt Nghiêm Trọng: Dung dịch tiêm, liều có thể từ 1000 mcg mỗi ngày đến một lần một tuần tùy tình trạng bệnh.
Tương Tác Thuốc và Chống Chỉ Định
Tương Tác Thuốc: Một số thuốc như thuốc ức chế bơm proton (PPI), metformin, và thuốc đối kháng H2 có thể ảnh hưởng đến hấp thu vitamin B12.
Chống Chỉ Định: Dị ứng với cyanocobalamin hoặc cobalt, hoặc những người có tình trạng hiếm gặp như bệnh Leber (bệnh thoái hóa thần kinh thị giác di truyền).
Hình Thức Bổ Sung và Sử Dụng
Viên Nén và Viên Nang: Dùng để uống, thường sử dụng cho những người có nguy cơ thiếu hụt nhẹ hoặc phòng ngừa.
Viên Ngậm Dưới Lưỡi: Đặt dưới lưỡi để hấp thu nhanh hơn.
Dung Dịch Tiêm: Sử dụng khi có thiếu hụt nghiêm trọng hoặc khi hấp thu qua đường tiêu hóa kém hiệu quả.
Bổ Sung Qua Thực Phẩm: Ngũ cốc tăng cường, sản phẩm chay tăng cường.
Tổng Kết
Cyanocobalamin là một dạng tổng hợp của Vitamin B12, quan trọng cho nhiều chức năng cơ bản của cơ thể như tạo máu, chức năng thần kinh, và chuyển hóa năng lượng. Thiếu hụt vitamin B12 có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, do đó, việc bổ sung hợp lý và đảm bảo đủ lượng vitamin B12 từ chế độ ăn uống hoặc bổ sung là cần thiết. Nếu bạn nghi ngờ mình bị thiếu hụt vitamin B12, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
